Các đại biểu tham dự hội thảo

Chặng đường 70 năm của ngành sư phạm

Ngày 8/10/1946, Chính phủ đã ký sắc lệnh về việc thành lập ngành sư phạm, trong đó quy định thành lập trường sư phạm các cấp: sơ cấp, trung cấp và cao cấp. Đây là dấu mốc quan trọng trong lịch sử ngành sư phạm Việt Nam.

Quá trình phát triển của ngành sư phạm trong 70 năm qua gắn với 4 giai đoạn quan trọng của đất nước. Đó là giai đoạn sau ngày toàn quốc kháng chiến (1946-1954), giai đoạn từ sau hòa bình lập lại (1954-1975), giai đoạn sau ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (1975-1985) và giai đoạn 30 năm đổi mới (1986-2016). Trong mỗi giai đoạn lịch sử lại ghi nhận những bước trưởng thành cũng như đóng góp to lớn của ngành sư phạm cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc.

Nguyên Phó Chủ tịch nước, nguyên Bộ trưởng Bộ Giáo dục Nguyễn Thị Bình phát biểu tại hội thảo

Tại hội thảo, nhiều bài học quý giá trong suốt chặng đường 70 năm đã được chia sẻ. GS.TS Nguyễn Văn Minh, Hiệu trưởng Trưởng Đại học Sư phạm Hà Nội cho rằng, hiếm có một đất nước nào, một dân tộc nào, một chính phủ nào triển khai việc xóa mù chữ thành công trong một thời gian ngắn như ở Việt Nam sau Cách mạng tháng Tám. Bình dân học vụ là một bài học quý báu, ở đó người chưa biết chữ dạy người biết chữ.

Cũng theo GS.TS Nguyễn Văn Minh, việc ra đời Trường Đại học Sư phạm Văn khoa và Đại học Sư phạm Khoa học ngay sau khi hòa bình lập lại ở miền Bắc đã cho thấy sự quan tâm to lớn của Đảng và Nhà nước đối với giáo dục nói chung và ngành sư phạm nói riêng.

Chia sẻ về công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, giáo viên của sự nghiệp giáo dục cách mạng trong thời kỳ chống Mỹ cứu nước ở miền Nam, ông Nguyễn Quốc Bảo, nguyên Cán bộ tiểu ban giáo dục R (Trung ương cục miền Nam) khẳng định: Công tác đào tạo bồi dưỡng cán bộ và giáo viên thời kỳ chống Mỹ cứu nước là một trang sử đẹp, xứng đáng được ghi vào lịch sử ngành sư phạm của cả nước. Những bài học kinh nghiệm từ thời kỳ đó đến nay vẫn còn nguyên giá trị đối với việc đào tạo, bồi dưỡng giáo viên phục vụ sự nghiệp đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo.

NGND.TS Đặng Huỳnh Mai, Phó Chủ tịch Hội Cựu giáo chức Việt Nam,
nguyên Thứ trưởng Bộ GD&ĐT phát biểu tại hội thảo

Chặng đường 30 năm đổi mới, NGND.TS Đặng Thị Huỳnh Mai, Phó Chủ tịch Hội Cựu giáo chức Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ GD&ĐT cho rằng, đây là giai đoạn củng cố, phát triển và sắp xếp lại hệ thống sư phạm để đến hiện nay, cả nước có 114 cơ sở đào tạo, bồi dưỡng giáo viên và 4 cơ sở đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục sư phạm, trong đó có 9 trường ĐHSP, 5 trường ĐHSPKT, 01 trường đại học giáo dục, 01 trường học viện cán bộ quản lý giáo dục, 33 trường CĐSP, 47 khoa/ngành sự phạm trong các trường đại học đa ngành, 18 khoa/ngành sư phạm trong các trường cao đẳng đa ngành, 02 trường trung cấp sư phạm và 03 cơ sở bồi dưỡng cán bộ quản lí cơ sở giáo dục.

Nhìn lại 70 năm ngành sư phạm Việt Nam, như ý kiến của nguyên Phó Chủ tịch nước, nguyên Bộ trưởng Bộ Giáo dục tại hội thảo, nhất thiết phải đổi mới tư duy giáo dục, từ đó thay đổi cách làm giáo dục. Phải thấy giáo dục và văn hóa là các hệ thống xã hội mà mục đích tột cùng đều là xây dựng con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước.

Ngành sư phạm trước yêu cầu đổi mới và hội nhập

Tham luận tại hội thảo, GS.VS Phạm Minh Hạc, Chủ tịch Hội Cựu giáo chức Việt Nam, nguyên Bộ trưởng Bộ Giáo dục nhìn nhận: Gần đây kinh tế thị trường phát triển mạnh, tuyển sinh vào các trường sư phạm khó khăn, lương nhà giáo vào loại rất thấp. Ngoài ra, chất lượng đội ngũ giáo viên nhìn chung có vấn đề, như vấn đề chuẩn nhà giáo (nhất là ở đại học), cũng có vấn đề về đạo đức, tuy chỉ với số rất ít.

GS.VS Phạm Minh Hạc, Chủ tịch Hội Cựu giáo chức Việt Nam,
nguyên Bộ trưởng Bộ Giáo dục phát biểu tại hội thảo

GS.VS Phạm Minh Hạc cũng nhấn mạnh: Từ năm học 2016-2017, vấn đề giáo viên nổi lên là nhiệm vụ thứ hai của ngành giáo dục. Đây là việc đúng, vì nếu nhiệm vụ này không được giải quyết thấu đáo sẽ khó thực hiện được sự nghiệp đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo.

Với quan điểm muốn giáo dục phát triển, trước hết cần có đội ngũ thầy cô chất lượng tốt, theo GS.TS Nguyễn Văn Minh, Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Hà Nội đã đến lúc cần sắp xếp lại hệ thống sư phạm trong cả nước, gắn việc đào tạo, bồi dưỡng định kỳ theo chu trình bắt buộc; thay đổi cơ chế tài chính trong đào tạo, tài chính tính theo chương trình đào tạo chứ không tính trên đầu sinh viên; đào tạo gắn với nhu cầu xã hội thông qua điều tra tổng thể và dự báo số lượng; đào tạo mở; các trường sư phạm phải thay đổ quyết liệt về chương trình đào tạo, mô hình đào tạo.

GS.TS Nguyễn Văn Minh, Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Hà Nội phát biểu tham luận

Là cái nôi đào tạo giáo viên cho các tỉnh miền núi phía Bắc, trước thực trạng sinh viên sư phạm ra trường không có việc làm như hiện nay, PGS.TS Nguyễn Duy Lương, nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Việt Bắc nêu quan điểm: Phải có kế hoạch sát thực với nhu cầu nhân lực phát triển giáo viên của địa phương, khu vực. Kiên quyết dẹp bỏ nạn “lạm phát” giáo sinh, giáo sinh ra trường phải có chất lượng thực sự. Chất lượng giảng viên cũng phải được nâng lên. Thu hẹp và củng cố lại hệ thống các cơ sở đào tạo giáo viên cũng là cách nâng cao chất lượng và tránh lãng phí.

Trước thực trạng của ngành sư phạm, PGS.TS Nguyễn Thúy Hồng, Phó Cục trưởng Cục Nhà giáo và cán bộ quản lí giáo dục (Bộ GD&ĐT), Giám đốc chương trình phát triển các trường sư phạm cho biết: Thời gian tới phát triển hệ thống sư phạm sẽ tập trung vào công tác quy hoạch, sắp xếp các cơ sở đào tạo giáo viên thành một hệ thống theo hướng lấy các cơ sở đào tạo sư phạm truyền thống, có thế mạnh và tiềm năng làm hạt nhân; đổi mới chương trình, giáo trình, mô hình đào tạo và phương pháp dạy học; khai thác, sử dụng có hiệu quả đội ngũ giáo viên và quản lý giáo dục tại các trường đại học sư phạm và học viện quản lý giáo dục; tăng cường cơ sở vật chất theo hướng hiện đại, ứng dụng công nghệ thông tin nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng trong nước và từng bước hội nhập quốc tế.

Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Thị Nghĩa phát biểu tại hội thảo

Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Thị Nghĩa khẳng định, ngành giáo dục đang thực hiện đổi mới căn bản toàn diện giáo dục từ chú trọng nội dung kiến thức sang phát triển năng lực người học, chuyển từ trọng tâm phát triển về số lượng sang coi trọng phát triển về chất lượng, đồng thời phát triển về quy mô, số lượng. Sứ mệnh đó của sự nghiệp giáo dục phụ thuộc phần lớn vào ngành sư phạm, các trường sư phạm vì không thể có chất lượng giáo dục tốt nếu không có thầy tốt, và không thể có thầy tốt nên không có hệ thống các trường sư phạm đảm bảo chất lượng.

Cũng theo Thứ trưởng, hiện nay, Bộ GD&ĐT đang triển khai nhiều chủ trương để phát triển ngành sư phạm và gần đây một hội thảo về chuẩn nghề nghiệp giáo viên do Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ chủ trì đã được tổ chức để tiếp tục hoàn thiện chuẩn của giáo viên phổ thông, mầm non, chuẩn của hiệu trưởng phổ thông và chuẩn của giảng viên đại học.

Theo đó sẽ giao cho các trường đại học sư phạm hàng đầu là đơn vị nòng cốt trong việc xây dựng hệ thống chuẩn để Bộ ban hành. Bộ cũng đã thực hiện quy hoạch mạng lưới các trường sư phạm, trong đó có các trường đại học trọng điểm hàng đầu của quốc gia để đóng vai trò đầu tàu về đào tạo và đổi mới nội dung chương trình, phương pháp đào tạo để từng bước có được một đội ngũ giáo viên vừa hồng vừa chuyên, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đào tạo.